Trong kho tàng văn học Việt Nam, “Đây thôn Vĩ Dạ” của Hàn Mặc Tử là một tác phẩm nổi bật thể hiện tâm hồn nhạy cảm và nỗi niềm trăn trở của thi sĩ trước cuộc đời và tình yêu. Để giúp các bạn hiểu rõ hơn về bài thơ này, chúng tôi xin giới thiệu đến bạn 21 mẫu phân tích cực hay, cùng với 3 gợi ý cách viết rất chi tiết.
Những bài phân tích này không chỉ được trình bày một cách rõ ràng mà còn giúp các bạn nắm bắt kiến thức một cách nhanh chóng, tiết kiệm thời gian tìm kiếm và nâng cao khả năng cảm thụ văn học. Hy vọng rằng qua những mẫu phân tích này, bạn sẽ có thêm nhiều góc nhìn mới mẻ và sâu sắc về tác phẩm, đồng thời phát triển kỹ năng viết của mình một cách hiệu quả nhất.
Dàn ý phân tích bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ
I. Mở bài
Giới thiệu tác giả và tác phẩm:
Hàn Mặc Tử là tên tuổi không thể quên trong phong trào thơ mới. Bài thơ “Đây thôn vĩ dạ” thể hiện sâu sắc tâm tư và khát vọng của thi sĩ, như một bức thư tình cảm gửi đến bạn đọc qua các thế hệ.
II. Thân bài:
1. Phân tích khổ thơ thứ nhất:
Bài thơ mở đầu với câu hỏi “Sao anh không về thôn Vĩ?”
Cảm giác như lời trách yêu từ một người con gái, ẩn chứa nỗi nhớ thương.
Không có ai trực tiếp đối diện Hàn Mặc Tử; có thể đây là nỗi lòng từ những bức thư, gây xốn xang trong tâm hồn thi sĩ, nhen nhóm lại tình yêu quê hương xứ Huế. Câu thơ thứ hai bất ngờ mở ra cảnh vật thôn Vĩ Dạ.
Không gian thôn Vĩ hiện lên rõ ràng qua cái nắng tinh khiết của buổi bình minh.
Cái nắng không rực rỡ cũng không dịu nhẹ, tràn ngập ánh sáng mê hoặc.
Hàn Mặc Tử nhìn từ xa, thấy bầu trời và ánh nắng trên những ngọn cau cao vút, cùng màu xanh bao phủ khu vườn.
“Vườn ai mướt quá xanh như ngọc” là sự cảm thán trước vẻ đẹp nơi đây.
Hình ảnh “xanh như ngọc” gợi sự sống động, tươi mới của khu vườn.
Câu thứ tư xuất hiện hình ảnh con người: “Lá trúc che ngang mặt chữ điền”.
Có cách hiểu cho rằng “mặt chữ điền” là hình ảnh cô gái đã mời Hàn Mặc Tử, hoặc chính tác giả tìm lại bản thân khi còn phong độ tại Huế.
Nhà thơ muốn trở về, vượt qua căn bệnh để lại tình yêu tươi đẹp.
Hình tượng “lá trúc” biểu thị nét ngang tàng và khí chất của người quân tử.
2. Phân tích khổ thơ thứ hai:
Bốn câu thơ thể hiện nỗi buồn của quê hương Huế vào buổi chiều tối với những gam màu trầm. Mặc dù thêm hình ảnh phong cảnh, nhưng lại ẩn chứa nghịch lý trong tất cả.
“Gió theo lối gió mây đường mây” không chỉ là nghịch lý mà còn thể hiện sự trớ trêu của tình yêu và sự chia cắt.
“Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay”, thông thường thì gió sẽ làm sóng nước lay động, nhưng dòng nước lại im ắng, phản ánh tình yêu gần gũi mà xa cách.
Cảm giác này cho thấy nỗi cô đơn nhớ thương của nhà thơ, như nỗi buồn của con người xưa về sự chia ly.
Khổ thơ đầu diễn tả tình yêu nảy nở, khổ sau lại mang nỗi tan vỡ.
Hàn Mặc Tử chua chát phản ánh về việc mời mình thăm thôn Vĩ qua câu hỏi “Thuyền ai đậu bến sông trăng đó/ Có chở trăng về kịp tối nay?”
Trăng là biểu tượng của hạnh phúc, nhất là trong tình yêu. Hai câu thơ ngập tràn ánh trăng thể hiện khao khát yêu thương.
Vầng trăng nguyên vẹn trước tình yêu chưa phôi pha, nhưng câu hỏi lại biểu lộ lo lắng cho một số phận không tương lai.
Hàn Mặc Tử hiểu rõ bệnh tật của mình và mặc cảm về thời gian sống ngắn ngủi, vì vậy ông không còn chờ đợi vầng trăng hạnh phúc.
3. Phân tích khổ thơ thứ ba:
Thi sĩ buồn cho số phận ngắn ngủi, ước mơ chưa hoàn thành, nhưng vẫn sống trong khao khát.
“Khách đường xa” thể hiện nỗi nhớ thương của tác giả dành cho người yêu.
Màu áo trắng là ánh nắng Vĩ Dạ, biểu thị sự thanh khiết, cao quý của người thương.
“Ở đây sương khói mờ nhân ảnh / Ai biết tình ai có đậm đà?”
Cảnh Huế mờ ảo, con người và tình cảm cũng nhòa đi trong sương khói.
Câu hỏi cuối như tiếng thở dài, tự vấn giữa tình yêu và gian truân.
Hai đại từ “ai” mở ra nhiều suy tư về tình yêu của đôi bên, liệu có hiểu sâu sắc về nó không?
Mỗi câu hỏi mang theo nỗi tuyệt vọng, càng thêm “mờ nhân ảnh”.
Cảm hứng chủ đạo của “Đây thôn Vĩ Dạ” chính là nỗi đau về một tình yêu không trọn vẹn.
III. Kết bài:
Tuyệt vọng có thể gây bi quan, nhưng tình yêu của Hàn Mặc Tử lại thắp sáng khao khát mãnh liệt. Tình yêu tiếp thêm sức mạnh cho thi sĩ trong những lúc khó khăn và đau đớn. Giá trị nhân văn này đã nâng cao danh tiếng của Hàn Mặc Tử trong thơ ca Việt Nam, khiến tác phẩm của ông luôn được yêu thích qua các thế hệ.
Phân tích bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ mẫu 1
Khi nhắc đến Hàn Mặc Tử, không thể bỏ qua “Đây thôn Vĩ Dạ” – tác phẩm nổi bật của ông, được cảm hứng từ bức ảnh của Hoàng Thị Kim Cúc, người mà ông yêu th silently. Bài thơ ra đời khi ông điều trị ở Quy Hòa, chứa đựng nỗi khát khao giao cảm sâu sắc.
“Sao anh không về chơi thôn Vĩ?”
Câu hỏi tu từ mở đầu bài thơ diễn tả nỗi mong chờ của cô gái thôn Vĩ, vừa trách móc lại vừa mời gọi. Lời thơ nhẹ nhàng, thể hiện tâm tư người xứ Huế, da diết mà dịu dàng.
Sau câu hỏi là bức tranh sinh động, tươi sáng của thôn Vĩ:
“Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền”
Có phải vì lời mời thiết tha mà Hàn Mặc Tử, dù không thể về Huế, vẫn trở lại trong tâm hồn để ngắm cảnh xưa và người thương? Hình ảnh đầu tiên là “nắng hàng cau” – ánh nắng mới mẻ của buổi sáng xứ Huế. Nắng chiếu lên những hàng cau còn đọng sương, tạo nên vẻ đẹp lung linh. Khoảng cách càng gần, ta cảm nhận được màu xanh tươi mát của khu vườn.
Từ “mướt” nhấn mạnh sự tươi trẻ, sức sống của cây lá, như được thiên nhiên và bàn tay con người vun trồng thêm đẹp. Hình ảnh cô gái e ấp giữa khu vườn cổ tích càng làm nổi bật không gian xứ Huế. Trong những vần thơ tươi sáng ấy, tiềm ẩn khát khao trở về và gặp lại người xưa, song điều đó có lẽ quá khó khăn.
Khổ thơ đầu cho cảm giác sáng trong trẻo, còn khổ thơ thứ hai đưa ta về không gian thuyền nước và sông trăng vào lúc chiều tối:
“Gió theo lối gió, mây đường mây
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay
Gió và mây biểu trưng cho sự trôi nổi, xa cách. Câu “gió theo lối gió, mây đường mây” nhấn mạnh sự chia ly. Đây có thể là hình ảnh ẩn dụ cho nỗi xa cách của nhà thơ với người mình yêu, dù có tình cảm nhưng không thể đồng hành. Nghệ thuật nhân hóa “Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay” thể hiện nỗi sầu trong lòng thi sĩ, thiên nhiên cũng mang nỗi buồn của tâm hồn ông:
“Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”
Khổ thơ đầu mang nỗi buồn nhẹ nhàng và cảnh tươi sáng, nhưng khổ thơ hai lại nhuốm màu u buồn, khiến nỗi buồn và cô đơn thấm sâu hơn:
“Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Chữ “kịp” trong câu hỏi “Có chở trăng về kịp tối nay?” thể hiện nỗi mong mỏi hạnh phúc và sự đồng điệu với người khác. Câu thơ cho thấy sự bất lực của tác giả trước thời gian, và nỗi mặc cảm về bệnh tật được gắn liền với toàn bộ bài thơ.
“Mơ khách đường xa, khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra.”
“Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà.”
Từ “mơ” ở đầu câu thể hiện mạnh mẽ giấc mộng đẹp của tác giả về một vị khách xa, đồng cảm với người cô đơn trong bệnh tật. Điệp từ “khách đường xa” nhấn mạnh khát khao gặp gỡ của Hàn Mặc Tử, nhưng giấc mộng khó thành vì vị khách ngày càng xa.
Hàn Mặc Tử, với tài năng và nội tâm phong phú, mang đến những vần thơ tuyệt đẹp. Trong chữ có tình, trong tình có chữ, gợi nhắc nhiều cảm xúc về cuộc đời cho người đọc.
Phân tích đánh giá bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ mẫu 2
Hàn Mặc Tử là nhà thơ sáng tạo nổi bật trong thơ mới, để lại nhiều tác phẩm quý giá cho văn học Việt Nam. Bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” là một bức tranh đẹp về quê hương và tâm tư yêu đời của tác giả.
“Sao anh không về chơi thôn Vĩ?
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên.
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền.
Gió theo lối gió, mây đường mây,
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay…
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó,
Có chở trăng về kịp tối nay?
Mơ khách đường xa, khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra…
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà?”
Bài thơ bắt đầu bằng nỗi nhớ rộng lớn về thôn Vĩ, với cảnh vật đẹp và tình người đầy thương nhớ.
“Sao anh không về chơi thôn Vĩ?
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên.
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền.”
Mở đầu bài thơ là câu hỏi “Sao anh không về chơi thôn Vĩ?”, thể hiện nỗi đau xót và tiếc nuối. Từ “chơi” mang ý nghĩa gần gũi, cho thấy sự thân mật nhưng cũng đau thương vì trở về không còn khả thi do bệnh tật.
Ba câu tiếp theo vẽ nên vẻ đẹp thôn Vĩ qua hình ảnh “hàng cau”, “nắng mới”. Điệp từ “nắng” và nhịp 4/3 tạo không gian sáng tươi, với màu xanh ngọc biểu trưng cho sức sống nơi đây. Tình yêu sâu sắc của Hàn Mạc Tử với Vĩ Dạ là nguồn cảm hứng cho những vần thơ trong trẻo này.
Thôn Vĩ thêm phần sống động với hình ảnh “lá trúc che ngang mặt chữ điền”. Sự kết hợp giữa lá trúc thanh mảnh và khuôn mặt ẩn hiện tạo nên vẻ đẹp hòa quyện giữa cảnh vật và con người, phản ánh nét duyên dáng của người xứ Huế.
Tâm trạng tác giả chuyển biến từ lạc quan sang lo âu, đau buồn, thể hiện khao khát chờ đợi đầy tuyệt vọng trong khổ hai.
“Gió theo lối gió, mây đường mây,
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay…
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó,
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Thôn Vĩ Dạ nằm bên sông Hương thơ mộng. Sau khi mở đầu với cảnh làng, tác giả chuyển sang vànu buồn về dòng sông.
Hàn Mặc Tử nhân hóa dòng sông mang nỗi buồn của mình. Nỗi buồn như bao phủ cảnh vật: “Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay”. Gió và mây chia lìa thay vì cùng đi như thường lệ, thể hiện mặc cảm thân phận.
Hai câu thơ tiếp theo dẫn người đọc vào không gian trăng ngập tràn, với hình ảnh “bến sông trăng” đầy lãng mạn huyền ảo.
Câu hỏi “Có chở trăng về kịp tối nay?” thể hiện nỗi lo sợ thời gian của tác giả, trong khi khát vọng sống vẫn mãnh liệt.
Dù sống với mơ mộng, thi nhân vẫn giữ hy vọng và mong ước:
Mơ khách đường xa, khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra…
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà?”
Câu thơ “mơ khách đường xa” thể hiện sự xa cách về thời gian và không gian. Màu trắng tượng trưng cho vẻ đẹp trong sáng của cô gái Huế, đồng thời cũng tạo ra ảo ảnh “áo em trắng quá nhìn không ra”, khiến tác giả cảm thấy hụt hẫng.
“Ở đây sương khói mờ nhân ảnh” là nơi Hàn Mặc Tử dưỡng bệnh, ông xem như tù ngục. Ký ức chìm vào xứ Huế, nơi giai nhân mơ tưởng lẫn khuất trong sương khói.
Câu hỏi cuối vang lên với nỗi hoài nghi về một mối tình “Ai biết tình ai có đậm đà?”. Đây là tâm trạng cô đơn của người yêu đời, nhấn mạnh nỗi đau khi nhớ về quá khứ và khát khao yêu thương.
Bằng hình ảnh nội tâm tinh tế, bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” vẽ nên bức tranh đẹp về quê hương, nói lên mối tình đơn phương nhưng rất thiết tha và yêu đời.
Phân tích Đây thôn Vĩ Dạ mẫu 3
Ai mua trăng tôi bán trăng cho
Trăng nằm yên trên cành liễu đợi chờ
Ai mua trăng tôi bán trăng cho
Chẳng bán tình duyên ước hẹn thề”.
Nhiều người đã lớn lên mà không biết đến “lời rao trăng” của Hàn Mặc Tử – một tên tuổi để lại dấu ấn sâu sắc. Tử là “một hồn thơ mãnh liệt nhưng luôn đau đớn, vật lộn giữa linh hồn và xác thịt”. Ông đã tạo ra thế giới thơ điên loạn, được xếp vào nhóm “kỳ dị” trong “Thi nhân Việt Nam” cùng Chế Lan Viên. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn có những bài thơ trong trẻo, như “Đây thôn Vĩ Dạ” – một tình yêu tuyệt vọng và nỗi u hoài của tác giả.
Theo thi sĩ Quách Tấn, “Đây thôn Vĩ Dạ” được cảm hứng từ bưu ảnh của Hoàng Cúc, người con gái dịu dàng xứ Huế. Đây là kiệt tác của Hàn, viết trong những ngày đen tối khi ông sống tách biệt để chữa bệnh.
Xứ Huế đã trở thành nguồn cảm hứng cho nghệ sĩ từ lâu, để lại dấu ấn trong âm nhạc, hội họa, thơ ca. Nhiều người thổn thức trước vẻ đẹp của Huế và giờ đây, Hàn Mặc Tử cũng mang Huế vào thơ mình. Câu thơ mở đầu là một câu hỏi đầy ý nghĩa:
“Sao anh không về chơi thôn Vĩ?”
Câu hỏi trong thơ vừa nhắc nhở, trách móc, vừa mời gọi mọi người. Dù có bảy chữ, nhưng sáu thanh bằng khiến âm điệu nhẹ nhàng, tha thiết. Ai đang tự hỏi? Đó là Hàn Mặc Tử, thể hiện nỗi nhớ quê và mong muốn trở về thôn Vĩ. Tuy nhiên, ông cảm thấy trăn trở về khả năng thực hiện ước ao của mình. Cơ hội trở lại gần như cạn kiệt khi đã tự tách biệt với cuộc sống; nhưng tình yêu vẫn sống mãi qua hoài niệm. Những hình ảnh về Vĩ Dạ và Huế quay trở lại trong ký ức của thi sĩ:
“Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền”
Vĩ Dạ trong kí ức Hàn Mặc Tử thật giản dị nhưng đẹp tuyệt vời! Với tình yêu thiên nhiên, Tử đã tạo nên bức tranh thiên nhiên sống động. Thôn Vĩ và Huế được miêu tả qua ánh sáng bình minh và khu vườn thân thuộc, giống như trong bài “Mùa xuân chín”:
“Trong làn nắng ửng khói mơ tan
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng”.
Nắng trong thơ Hàn Mặc Tử thường ấn tượng, với những hình ảnh như “nắng tươi”, “nắng ửng” và đặc biệt là “nắng mới lên” ở thôn Vĩ. Ánh nắng mai trong trẻo làm cho thiên nhiên sống động. Cây cau cao đón nhận ánh nắng đầu tiên, khiến vườn xanh trở nên lung linh như viên ngọc. Vườn cây sạch sẽ, được chăm sóc kỹ càng, sáng lên dưới ánh sáng mặt trời sau cơn sương đêm. Trong khung cảnh đó, con người Huế hiện ra, gợi cảm giác phúc hậu, kín đáo qua nét vẽ của thi sĩ. Vẫn là khu vườn quen thuộc nhưng dưới cái nhìn của Hàn Mặc Tử, mọi thứ trở nên mới lạ và hấp dẫn nhờ tình yêu thương của ông dành cho quê hương. Tuy nhiên, ở khổ thơ thứ hai, tình yêu ấy biến đổi, không còn đẹp đẽ mà trở nên tan tách:
“Gió theo lối gió, mây đường mây
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay”
Hai câu thơ miêu tả thực tại phiêu bạt, mọi thứ dường như ra đi. Gió và mây được trình bày khác thường, gợi lên sự xa cách và trống vắng. Tác giả mượn hình ảnh này để diễn tả tâm trạng của mình, về khoảng cách với cuộc sống và cái chết đang chờ đợi. Dòng sông âm thầm, không sóng, mang nỗi buồn; có thể gắn liền với nỗi buồn từ gió – mây. Hình ảnh “hoa bắp lay” cũng phản ánh tâm trạng u ám bao phủ mọi thứ, thể hiện tình yêu vô vọng trong giấc mơ.
Trong dòng chảy ấy, Hàn Mặc Tử mong muốn tìm được cái gì đó ngược lại, đó chính là ánh trăng:
“Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Con thuyền và dòng sông là hình ảnh quen thuộc trong thơ ca, đặc biệt ở Huế. Thơ Hàn Mặc Tử độc đáo với hình ảnh con thuyền “chở trăng” trên dòng “sông trăng”. Thi nhân khéo léo tạo ra không gian giữa thực tại và mộng mơ. Dòng nước hóa thành ánh sáng, biến bến sông thành “bến trăng”, nhưng Hàn vẫn khao khát có được trăng, mong thuyền về “kịp” trong “tối nay”. Hy vọng của Hàn dồn vào con thuyền, mang theo cảm giác lo lắng, ám ảnh về thời gian ngắn ngủi. Từ “kịp” gợi lên sự nỗi âu lo, thể hiện tâm trạng sống nhanh chóng trước cái chết cận kề. Hàn Mặc Tử và Xuân Diệu đều yêu cuộc sống mãnh liệt, nhưng cách cảm nhận về cái chết khác nhau; Hàn thấy sống đã là hạnh phúc.
Khổ thơ thứ ba tiếp nối nỗi lòng thi nhân với sự bao la của đất trời, mang theo hi vọng, sự chờ đợi và khắc khoải không nguôi.
“Mơ khách đường xa, khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà?”
Nếu hai khổ đầu tập trung vào cảnh, khổ cuối hướng đến con người. Vườn đẹp, trăng sáng nhưng ở đây là người đẹp. “Khách đường xa” chính là đối tượng của tôi, có thể là Hoàng Cúc, cô gái Huế hay người nào đó. Dù ai cũng thấy khoảng cách giữa thi nhân và họ rất xa. “Khách”, “đường xa” và “áo trắng” tạo nên sự hư ảo, không thể chạm tới, hoà vào “sương khói”. Những hình ảnh ấy chỉ là giấc mơ.
Tất cả chỉ còn lại mờ mờ ảo ảo. Tìm giữ nhưng không được, chỉ còn cảnh “sương” và “khói”. Cảm giác hụt hẫng khiến thi sĩ rơi vào hoài nghi:
“Ai biết tình ai có đậm đà?”
Hai đại từ “ai” chỉ hai đối tượng khác nhau, nhưng cuối cùng vẫn chỉ là tình cảm của Hàn Mặc Tử. Trên hành trình gần đến cõi “thượng thanh khí”, ông vẫn trăn trở yêu đời, đặc biệt là trong tuyệt vọng, tình yêu vượt qua cả cái chết thật đáng quý.
“Đây thôn Vĩ Dạ” vẽ nên bức tranh đẹp về miền quê qua tâm hồn thơ mộng của nhà thơ. Qua liên tưởng và câu hỏi tu từ, Hàn Mặc Tử khắc họa cảnh sắc sinh động, đồng thời thể hiện nỗi cô đơn và số phận ngắn ngủi của mình. Tuy vậy, ông vẫn mang trong lòng tình yêu thiên nhiên và khát vọng sống mãnh liệt.
Bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” nằm trong tập “Thơ Điên”, mang lại dư âm mạnh mẽ cho độc giả. Tình yêu say đắm của thi sĩ với cuộc đời trước khi chia lìa thật sâu sắc và cảm động.
Phân tích Đây thôn Vĩ Dạ học sinh giỏi mẫu 4
Trong phong trào thơ Mới, Hàn Mặc Tử nổi bật với lối thơ vừa lãng mạn vừa bi thương. “Đây thôn Vĩ Dạ” là tác phẩm xuất sắc thể hiện tình yêu thiên nhiên và nỗi đau của tác giả trước số phận nghiệt ngã. Bài thơ mang dấu ấn sáng tác với nội dung trong sáng, nhưng cũng đầy ám ảnh.
Hàn Mặc Tử, tài năng gặp bất hạnh khi mắc bệnh phong lúc còn trẻ và chịu nhiều tổn thương trong tình yêu. Cuối đời, ông trở về Quy Nhơn chữa trị, nhận bưu thiếp từ Kim Cúc, gợi lại trong lòng những ký ức đẹp về Huế. Điều này khơi dậy trong ông cảm xúc khao khát sống và hạnh phúc qua những vần thơ tươi sáng.
“Sao anh không về chơi thôn Vĩ?
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền”
Đoạn mở đầu bài thơ là lời hỏi ngỏ dễ thương từ người con gái mong người yêu về thăm thôn Vĩ Huế. Điều này có thể là nỗi hờn trách hoặc mời gọi bạn bè về thăm quê. Đồng thời, Hàn Mặc Tử cũng đang tự hỏi bản thân sao không trở về chốn cũ, thể hiện sự bất lực trước hoàn cảnh của mình.
Trong hồi ức, thôn Vĩ xuất hiện với hình ảnh đặc trưng: hàng cau đón nắng. Câu “nắng hàng cau” gợi lên ánh sáng buổi sáng dịu dàng, tạo nên không gian trong trẻo và thanh bình. Hình ảnh “vườn ai mướt quá xanh như ngọc” mang lại cảm giác ấm áp, hòa quyện giữa con người và thiên nhiên.
Từ “mướt quá”, “xanh như ngọc” khắc họa bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, ngập tràn sức sống. Đến câu thơ cuối, bút pháp tinh tế làm nổi bật vẻ đẹp dịu dàng của người con gái Huế, có thể là hình bóng mà Hàn Mặc Tử luôn nhớ thương, biểu tượng cho vùng đất quê hương.
Khi khổ thơ đầu diễn tả cái nhìn lạc quan về đời sống qua thiên nhiên tươi sáng, thì khổ tiếp theo chuyển sang không khí khác biệt giữa ngày và đêm.
“Gió theo lối gió mây đường mây
Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Hàn Mặc Tử đã chuyển từ khung cảnh thiên nhiên tươi sáng sang cảnh đêm tối, thể hiện nỗi cô độc. Hình ảnh “Gió theo lối gió mây đường mây” gợi sự chia ly, cho thấy tình cảm với Kim Cúc không còn gắn bó. Tác giả cảm nhận cuộc sống ngày càng xa vời, nhưng lại bị dày vò bởi những suy nghĩ về số phận.
Câu thơ “Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay” cho thấy tâm trạng u buồn của ông. Dòng sông như hiểu nỗi buồn của tác giả, và hình ảnh hoa bắp trở thành biểu tượng cho cuộc đời tàn úa của ông, gây xót xa cho người nghệ sĩ bạc mệnh.
Trong lúc tuyệt vọng, Hàn Mặc Tử nhớ đến ánh trăng, người bạn tri kỷ duy nhất. Hình ảnh chiếc thuyền neo trên dòng sông giữa ánh trăng gợi lên tâm trạng lo lắng, sợ mất đi thời gian và ánh sáng cuộc đời. Những nỗi đau trong thơ thể hiện khao khát sự sống và tình yêu, dù tác giả đã nhiều lần chấp nhận số phận, lòng vẫn tràn đầy hy vọng.
“Mơ khách đường xa, khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà”
Hàn Mặc Tử từ cõi thực bước vào cõi mơ, thể hiện cái hông thơ phức tạp của mình. Câu thơ “Mơ khách đường xa” nhấn mạnh sự mờ mịt về một nhân vật từ trong mơ, ám chỉ tình cảm vô vọng với Kim Cúc và cuộc sống ngắn ngủi của ông. Ông thành một vị khách lạ, rời đi không dấu vết, khiến người ta xót xa.
Câu tiếp theo “Áo em trắng quá nhìn không ra” thể hiện khoảng cách ngày càng lớn giữa họ, không chỉ về địa lý mà còn tâm hồn. Điều này làm tăng thêm sự tuyệt vọng của Hàn Mặc Tử; bóng dáng cô gái ngày càng trở nên mờ nhạt. Ông cố gắng tìm kiếm nhưng bất lực trước lớp sương mù, tượng trưng cho sự bế tắc và cái chết.
Đau đớn đã khiến ông không thể hiểu rõ tình cảm của Kim Cúc và bộc lộ sự lo lắng: “Ai biết tình ai có đậm đà?” Đây như lời trách móc và cũng là yêu thương giấu kín, thể hiện nỗi đau của tâm hồn, khi ông gần kề cái chết và không còn hy vọng vào tình yêu.
“Đây thôn Vĩ Dạ” là tác phẩm nổi bật của Hàn Mặc Tử, thể hiện phong cách đa dạng và tâm hồn yêu đời dù chịu nhiều đau thương. Ông vẫn khao khát hạnh phúc và tình yêu, dù điều đó đã quá xa vời.
Phân tích Đây thôn Vĩ Dạ ngắn nhất mẫu 5
Khi nhắc đến Hàn Mặc Tử, không thể không nói bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ,” tuyệt phẩm của ông. Bài thơ lấy cảm hứng từ bức bưu ảnh của Hoàng Thị Kim Cúc, người ông yêu thầm. “Đây thôn Vĩ Dạ” được sáng tác khi ông chữa bệnh ở Quy Hòa, mang trong mình nỗi khát khao giao cảm.
“Sao anh không về chơi thôn Vĩ?”
Câu hỏi tu từ khởi đầu bài thơ thể hiện sự trông ngóng, mong chờ của cô gái thôn Vĩ. Nó vừa mang cảm xúc trách móc, hờn dỗi, lại vừa như lời mời gọi. Lời thơ nhẹ nhàng, phản ánh tâm tư người xứ Huế, da diết nhưng dịu dàng.
Sau đó, bức tranh tươi đẹp của thôn Vĩ hiện lên sống động, tinh khôi:
“Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền”
Chắc hẳn vì nỗi nhớ, dù không thể đến Huế, Hàn Mặc Tử vẫn trở về trong tâm trí để ngắm cảnh cũ, người thương. Hình ảnh “nắng hàng cau” mang màu sắc độc đáo của buổi sớm ở Huế – “nắng mới lên” với hàng cau đọng sương. Ngắm từ xa và gần, vẻ đẹp khu vườn hiện ra tươi tắn, sang trọng với màu xanh mướt đầy sức sống. Mảnh vườn ấy được chăm sóc tinh tế, càng làm nổi bật vẻ đẹp con gái e ấp ẩn hiện giữa lá trúc. Trong từng câu thơ giản dị là tâm hồn khát khao giao cảm, muốn trở về nhưng có lẽ thật khó đạt được.
Nếu khổ thơ đầu gợi không gian sáng trong, thì khổ thơ thứ hai dẫn ta đến thuyền nước, sông trăng vào buổi chiều muộn:
“Gió theo lối gió, mây đường mây
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay
Gió và mây biểu trưng cho sự lãng đãng, chi tiết “gió theo lối gió, mây đường mây” nhấn mạnh sự chia lìa. Hình ảnh này có thể là ẩn dụ cho nỗi xa cách của nhà thơ với người mình yêu, mặc dù tình cảm nhưng không thể đồng hành trong cuộc đời ngắn ngủi. Nghệ thuật nhân hóa “Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay” thể hiện nỗi sầu trong lòng thi sĩ, nỗi buồn lan tỏa ra cảnh vật, phản ánh tâm trạng u uất của nhà thơ với thiên nhiên:
“Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”
Khổ thơ đầu thể hiện nỗi buồn nhẹ nhàng, cảnh sắc tươi sáng. Đến khổ thơ hai, cảnh vật trở nên u ám hơn, nỗi buồn và cô đơn sâu sắc hơn:
“Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Chữ “kịp” trong câu hỏi “Có chở trăng về kịp tối nay?” thể hiện nỗi mong mỏi của tác giả về hạnh phúc và người đồng cảm. Có vẻ như tác giả bất lực trước thời gian và mang nỗi ám ảnh bệnh tật vào toàn bộ bài thơ.
“Mơ khách đường xa, khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra.”
“Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà.”
Từ “mơ” ở đầu câu nhấn mạnh giấc mộng đẹp của tác giả về vị khách xa xôi, cùng tâm sự với kẻ cô đơn trong bệnh tật. Điệp từ “khách đường xa” lặp lại thổi bùng khao khát gặp gỡ của Hàn Mặc Tử, nhưng có thể giấc mộng ấy sẽ mãi không thành vì vị khách đã rất xa.
Bằng tài năng và tâm hồn phong phú, Hàn Mặc Tử mang đến những vần thơ tuyệt đẹp. Trong chữ có tình, trong tình có chữ, gợi cho độc giả nhiều dư vị về cuộc sống qua bài thơ.
Đây thôn Vĩ Dạ phân tích mẫu 6
Hàn Mặc Tử là một trong những nhà thơ xuất sắc, với tác phẩm thường mang tính nội tâm. “Đây thôn Vĩ Dạ” là một bài thơ nổi bật, ghi lại nỗi nhớ và tình yêu của ông dành cho người con gái xứ Huế và quê hương thôn Vĩ. Bài thơ ngầm chứa nỗi cô đơn và tiếc nuối khi ông sáng tác trong thời gian bệnh tật.
Mở đầu bài thơ là một câu hỏi tu từ đầy ý nghĩa, đã gây nhiều tranh cãi trong giới phê bình văn học:
“Sao anh không về chơi thôn Vĩ ?”
Có người cho rằng, khi đang điều trị bệnh, Hàn Mặc Tử nhận được tấm bưu ảnh từ Hoàng Thị Kim Cúc – người ông thầm yêu. Trong đó có câu hỏi vì sao ông lâu không về thăm thôn Vĩ. Điều này có thể là cơ sở để nhà thơ mở đầu bài thơ. Câu hỏi thể hiện sự trách móc nhẹ nhàng của cô gái, hay cũng có thể là tự vấn bản thân về việc chưa trở lại quê hương.
Bài thơ mở ra vẻ đẹp của quê hương thôn Vĩ, thơ mộng và quyến rũ:
“Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc?
Lá trúc che ngang mặt chữ điền.”
Hình ảnh thôn Vĩ với “hàng cau” và “vườn ai” được nhà thơ khắc họa sinh động qua ba câu thơ. Những hàng cau thẳng băng vươn lên trước “nắng mới”, khu vườn “mướt” xanh như ngọc, thể hiện vẻ đẹp tươi sáng. Từ “nắng mới” và “mướt” tạo nên khung cảnh sống động.
Biện pháp so sánh “xanh như ngọc” cho thấy thôn Vĩ vừa thơ mộng, vừa trù phú. Thiên nhiên tuyệt đẹp và con người chân thật qua hình ảnh “lá trúc” và “mặt chữ điền”. Hai hình ảnh này gợi nhắc đến người quân tử và tâm hồn nhân hậu. Bài thơ không chỉ thể hiện vẻ đẹp mà còn tỏ lòng yêu thương của tác giả dành cho quê hương. Nếu khổ thơ đầu mang tới sự tươi vui thì khổ thơ thứ hai lại gợi lên nỗi buồn chia ly sâu sắc:
“Gió theo lối gió, mây đường mây
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay”
Người ta thường nói “gió thổi, mây bay” vì chúng gắn bó với nhau. Tuy nhiên, trong câu thơ này, gió và mây đi riêng lẻ, thể hiện sự chia xa. Nhịp thơ 4-3 làm nổi bật điều này. Nhà thơ còn nhân hóa dòng nước thành “buồn thiu” bên hoa bắp lay, hé lộ nỗi buồn của thi sĩ: “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”.
Đọc tiếp những câu thơ, ta cảm nhận được sự cô đơn, u sầu và nội tâm của Hàn Mặc Tử:
“Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Trong thơ ca, hình ảnh trăng thường xuất hiện. Lý Bạch có “Ngẩng đầu ngắm trăng sang – Cúi đầu nhớ cố hương”, Hồ Chí Minh thì “trăng vào cửa sổ đòi thơ”, còn Hàn Mặc Tử mang đến “bến sông trăng” và thuyền “chở trăng”. Hai hình ảnh này thật quý giá, với “trăng” như bạn tri kỷ mà nhà thơ cần để giãi bày tâm sự. Trong khổ thơ đầu, ‘thuyền chở trăng’ biểu hiện ước mơ trở về quê hương. Câu hỏi “thuyền ai” thể hiện nỗi nhớ thôn Vỹ, trong khi tác giả cũng cảm thấy cô đơn vì bệnh tật khó trở về.
Sau những hình ảnh buồn và tâm trạng cô đơn, bài thơ dẫn ta tới một cõi mộng ảo, phản ánh sự chới với, vô vọng trong lòng tác giả:
“Mơ khách đường xa, khách đường xa
Aó em trắng quá nhìn không ra
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà?”
Điệp từ “khách đường xa” nhấn mạnh sự xa cách người đọc với nhân vật, có thể là nhà thơ trở về thăm xứ Huế. Hình ảnh người em áo trắng gợi nhớ đến Hoàng Thị Kim Cúc, người mà thi sĩ thương mến. Những hình ảnh “trắng”, “sương khói” tạo nên không gian mờ ảo, thể hiện nỗi nhớ và mong ước của nhà thơ. Câu hỏi “Ai biết tình ai có đậm đà?” càng sâu sắc thêm nỗi khắc khoải của thi sĩ. Qua từng câu hỏi tu từ, nhà thơ bộc lộ tài năng và cảm xúc mãnh liệt.
Khi đọc xong, hình ảnh miền quê tươi đẹp, con người Huế và tình yêu của nhà thơ đối với thôn Vĩ vẫn in đậm trong lòng độc giả. Bài thơ sử dụng ngôn ngữ tinh tế, mang đến cái nhìn về nỗi cô đơn và khát khao trở về của Hàn Mặc Tử. “Đây thôn Vĩ Dạ” sẽ luôn để lại dấu ấn trong tâm hồn bạn đọc, góp phần vào nền thi ca nước nhà.
Phân tích bài Đây thôn Vĩ Dạ lớp 11 mẫu 7
Hàn Mặc Tử là một trong những tác giả xuất sắc của phong trào thơ mới (1932-1945) với nhiều tác phẩm nổi bật. “Đây thôn Vĩ Dạ” là bài thơ gây ấn tượng sâu sắc nhất, thể hiện sự hòa quyện giữa thiên nhiên tươi đẹp xứ Huế và tâm tư yêu đời nhưng đầy trăn trở của tác giả.
Câu hỏi tu từ “Sao anh không về chơi thôn Vĩ?” vừa hờn trách, vừa mời gọi chân thành từ người con gái xứ Huế. Chữ “chơi” thay vì “thăm” thể hiện tình cảm thân thiết. Đó cũng là nỗi tự vấn của nhà thơ về việc không trở về chốn cũ, chỉ còn lưu luyến và khát khao trở lại Vĩ Dạ.
Từ nỗi nhớ, bức tranh thôn Vĩ hiện lên qua từng câu thơ, rực rỡ và tràn đầy sức sống:
“Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên”
Cau là cây dân dã, biểu tượng của làng quê Việt Nam. Trong cổ tích, trầu-cau liên quan đến tình yêu. Hàn Mặc Tử miêu tả cau trong nỗi nhớ và vẻ đẹp thiên nhiên. “Nắng hàng cau” gợi vẻ đẹp tinh khiết của ánh sáng sớm. Màu nắng mới lạ, trước chưa ai mô tả như vậy. Nắng làm cho tàu cau lung linh, kết hợp với sương tạo nét kiều diễm. Thiên nhiên thanh thoát, không gian khoáng đạt. Ánh nắng làm vườn thêm thơ mộng.
Hàng cau xa xa, lại gần càng đẹp hơn. Có cây xanh mướt đầy sức sống:
“Vườn ai mướt quá xanh như ngọc”
Câu thơ thể hiện sự ngạc nhiên của tác giả trước vẻ đẹp tạo hoá, được chăm sóc bởi người làm vườn. Từ “mướt” gợi lên sắc xanh rực rỡ, sức sống tràn đầy của khu vườn. Qua hình ảnh gần gũi, ngôn từ độc đáo, bức tranh thôn Vĩ hiện lên sống động và cao quý.
Cảnh thôn Vĩ ngày càng hài hòa hơn nhờ sự hiện diện của con người:
“Lá trúc che ngang mặt chữ điền”
Nét nói cách điệu thể hiện vẻ đẹp kín đáo, dịu dàng của cô gái Huế. Khuôn mặt phúc hậu làm bức tranh Vĩ Dạ thêm sống động nhờ sự hòa quyện giữa thiên nhiên và con người.
Khổ thơ thứ hai gợi lên cảnh sông nước yên bình, mang theo nỗi niềm mong manh, khát vọng mơ hồ:
“Gió theo lối gió mây đường mây
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay ? “
Không gian có gió, mây, sông nước tạo cảm giác thơ mộng nhưng cũng đầy buồn bã, chia ly. Cảnh tượng “gió theo lối gió, mây đường mây” phản ánh nỗi niềm của thi sĩ về tình yêu xa cách. Tâm trạng u uất khiến thiên nhiên cũng mang nỗi buồn. Dòng sông chảy mà vẫn “buồn thiu”, hoa bắp lay nhẹ trên mặt nước, gợi lên vẻ quạnh hiu, thê lương. Sự buồn bã của dòng sông giống như tâm trạng của thi nhân.
“Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Tứ thơ “Có chở trăng về kịp tối nay?” phản ánh nỗi niềm và khao khát yêu đương của thi nhân. Nỗi mong chờ, khát vọng tâm giao được thể hiện qua ngôn từ giản dị. Tác giả lo lắng về cuộc đời ngắn ngủi, sợ thời gian trôi qua mà lòng vẫn trống rỗng. Liệu con thuyền có mang hạnh phúc đến hay không?
Trước thực tại cô đơn, tác giả tìm đến giấc mơ, nơi có hình bóng người yêu, dù chỉ là ảo ảnh hạnh phúc:
“Mơ khách đường xa, khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra;
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà?”
Trong giấc mơ đầy hy vọng, thi nhân thấy vị khách xa lạ trong áo trắng mờ ảo. Hình ảnh mờ dần rồi biến mất. Sự thuần khiết của nàng trong ảo cảnh khiến thi nhân lo lắng:
“Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà?”
Tác giả bày tỏ sự lo âu về tình cảm không ổn định. Trái tim khao khát yêu nhưng không bao giờ có được tình yêu trọn vẹn, khiến tác giả hoài nghi về tình cảm của người khác. Tình người liệu có sâu sắc như lòng ta?
Bài thơ kết thúc bằng câu hỏi thể hiện nỗi nghi ngại và thất vọng. Vĩ Dạ đẹp nhưng u sầu, hòa quyện giữa lòng người và cảnh vật.
Đây thôn Vĩ Dạ vẫn sống động qua các thế hệ. Bài thơ là bức tranh tươi đẹp của Vĩ Dạ, đồng thời thể hiện lòng yêu thiên nhiên cùng khát khao sống, yêu thương của Hàn Mặc Tử.
Phân tích Đây thôn Vĩ Dạ mẫu 8
Bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” ra đời từ một sự kiện đặc biệt. Hàn Mặc Tử, khi mắc bệnh nặng tại trại phong Quy Hòa, nhận được bưu ảnh từ bạn gái Hoàng Thị Kim Cúc. Bức ảnh có cảnh sông nước đêm trăng và lời thăm hỏi để an ủi nhà thơ.
Với người khác, đó là một mối quan hệ xã giao, nhưng với Hàn Mặc Tử, tấm bưu ảnh mang ý nghĩa sâu sắc, giúp ông thể hiện tình yêu thầm kín. Vì vậy, kiệt tác này đã hình thành.
Khổ đầu tiên bắt đầu bằng câu hỏi của một cô gái.
“Sao anh không về chơi thôn Vĩ?”
Thực chất là lời trách nhẹ nhàng, thể hiện nỗi nhớ của cô gái ở thôn Vĩ. Không có người thực sự đối diện với Hàn Mặc Tử; những câu nói yêu thương trong bưu ảnh sống động, như giai điệu vang lên.
Ở câu thơ thứ hai, bất ngờ khi Hàn Mặc Tử đã xuất hiện ngay tại thôn Vĩ Dạ. Đây rõ ràng là hành trình trong tâm trí.
“Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên”
Câu thơ có hai từ “nắng”: một “nhìn nắng hàng cau” và cái “nắng mới lên” tinh khôi. Đây không phải nắng quen thuộc mà là nắng bình minh, thắp sáng hàng cau.
Đến nay, nhiều người nghĩ Hàn Mặc Tử nhìn từ xa đến gần. Khi thấy nắng hàng cau, ông cảm nhận màu xanh ngọc của cây. Trên thực tế, ông đang ở trên cao, nhìn xuống thôn Vĩ, muốn thấy bình minh tỏa sáng. Khu vườn yêu thương trở thành chốn thần tiên, nơi trút bỏ phiền muộn.
“Vườn ai mướt quá xanh như ngọc” diễn tả sự ngỡ ngàng với sắc xanh non tơ, mọi chiếc lá đều tươi mát, không chỉ bằng mắt mà còn bằng âm thanh của chúng.
“Lá trúc che ngang mặt chữ điền”
Câu thơ cuối khổ một có nhiều cách hiểu. Một số cho rằng “mặt chữ điền” là khuôn mặt của cô gái mời Hàn Mặc Tử về thôn Vĩ. Tuy nhiên, Chế Lan Viên cho rằng mặt chữ điền không theo chuẩn vẻ đẹp Việt. Có ý kiến khác cho rằng đó là viên gạch trên bức bình phong nhà thôn Vĩ.
Khi đọc thơ Hàn Mặc Tử, ta thấy nhiều hình ảnh kì lạ. Ông thường gặp lại chính mình trong quá khứ và tương lai. Ở đây, ông trở về thời trai trẻ, muốn yêu một tình yêu thanh khiết, quên đi bệnh tật. Hình tượng “lá trúc che ngang” thể hiện sự phóng khoáng, mạnh mẽ, đại diện cho người quân tử.
Khổ thơ thứ nhất mang tới cảm giác buổi sáng, trong khi khổ thứ hai gợi nhớ chiều và tối tại thôn Vĩ Dạ, với cảnh sông nước và ánh trăng. Mọi hình tượng tồn tại trong quan hệ nghịch lí và trái tự nhiên.
“Gió theo lối gió, mây đường mây”
Câu thơ thứ hai thể hiện sự nghịch lí và trớ trêu. Hoa bắp lay động nhưng mặt nước lại tĩnh lặng, khiến dòng nước cảm thấy đơn độc. Hơn là gần gũi mà chịu đựng đau khổ, xa cách như gió với mây có lẽ tốt hơn.
Khổ thơ đầu gợi lên tình yêu sắp nở rộ, trong khi khổ sau lại phơi bày nỗi đau chia ly. Hàn Mặc Tử thể hiện sự chua chát khi từ chối lời mời thăm thôn Vĩ của người phụ tình, để lại nỗi đau cho kẻ tin yêu.
Người yêu lý tưởng của Hàn Mặc Tử lúc ân cần, lúc lại lạnh lùng, tạo nên cảm giác bất ngờ về sự nhân từ của con người ấy.
“Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Hình ảnh trăng trong thơ Hàn Mặc Tử rất phong phú. Trăng biểu trưng cho hạnh phúc, đặc biệt là tình yêu đôi lứa. Hai câu thơ của ông chứa đựng đầy ánh trăng, bến trăng, sông trăng và thuyền trăng.
Nhân vật “ai” chính là người mời Hàn Mặc Tử về thăm thôn Vĩ, đang chờ thuyền ở bến để đem trăng hạnh phúc cho nhà thơ trong tối nay. Đó là tình yêu sâu sắc, thấu hiểu khao khát của ông. Tuy nhiên, chữ “kịp” đặt ra câu hỏi liệu có mang trăng về kịp trong đêm nay? Có thể sẽ kịp nhưng cũng có thể không. Thời gian tối nay ngắn ngủi, Hàn Mặc Tử nhận thức cuộc sống chỉ còn lại vài giây, nếu hạnh phúc đến muộn thì không còn ý nghĩa nữa.
“Mơ khách đường xa, khách đường xa”
Khổ thơ thứ ba bắt đầu với câu đặc biệt, lặp lại sự xa lạ “khách đường xa”. Dù không quen biết, nhưng nhà thơ vẫn mơ về người khách đó. Thực ra, đó là người mời Hàn Mặc Tử đến thôn Vĩ, nhưng càng lúc càng trở nên xa vời. Sự xa cách càng tăng lên khiến Hàn gửi gắm tâm sự vào giấc mơ, điều này cũng thể hiện trong những vần thơ khác của ông:
“Người đã đi rồi khôn níu lại
Tình yêu chưa đã, mến chưa bưa
Người đi một nửa hồn tôi mất
Một nửa hồn tôi đến dại khờ”.
Hàn Mặc Tử luôn chịu những cảm xúc trái ngược khi tìm kiếm tình yêu ý nghĩa trong những phút cuối đời. Ban đầu, ông tràn đầy hy vọng nhưng rồi lại trách móc người yêu phụ tình. Sau đó, ông thấy cô gái chân thành chờ đợi bên ánh trăng. Cuối cùng, Hàn Mặc Tử hết hy vọng nhìn cô như “khách đường xa”, nhưng rồi lại cảm nhận sự trở về trong trắng và thánh thiện của cô qua đại từ “em” gần gũi:
“Áo em trắng quá nhìn không ra”
Câu thơ khơi dậy hi vọng nhưng cũng đầy tuyệt vọng cho Hàn Mặc Tử. “Áo em trắng quá” lẽ ra phải khiến anh thấy rõ, nhưng sự trong trắng của em lại làm anh ngần ngại. Yêu thương mang mặc cảm là điều bình thường, nhưng nỗi đau từ cuộc sống khiến Hàn không dám yêu, dù “em” có quay về. Anh tự từ chối tình yêu của mình.
Câu thơ thứ ba phản ánh tư duy bi quan về cuộc sống:
“Ở đây sương khói mờ nhân ảnh”
Nguyễn Gia Thiều từng lưu lại những dòng chữ đầy cảm xúc.:
“Con quay búng sẵn lên trời
Mờ mờ nhân ảnh như người đi đêm”
Cuộc đời như con quay, ta không thể điều khiển số phận mình. Trong quan hệ với người khác, ta chỉ thấy “nhân ảnh” chứ không phải bản chất của họ. Hàn Mặc Tử nhận ra mình không thể nắm bắt hình ảnh người yêu, cuộc sống làm mờ đi những kỉ niệm. Điều này khiến ông cảm thấy trống trải, dẫn đến câu hỏi tuyệt vọng, không nơi nào bám víu:
“Ai biết tình ai có đậm đà?”
Hai đại từ “ai” trong câu thơ này gợi ra nhiều cách hiểu. Em có nhận ra tình yêu của mình đậm đà không? Anh có nhận ra tình yêu của mình không? Câu hỏi này mở ra nhiều thắc mắc, càng hỏi càng mơ hồ, càng tuyệt vọng. Tình yêu của Hàn Mặc Tử đầy khao khát nhưng cũng ngập tràn đau thương. Vì thế, cảm xúc chính trong “Đây thôn Vĩ Dạ” là nỗi đau về tình yêu thất bại.
Tuyệt vọng thường khiến người ta bi quan, nhưng tình yêu tuyệt vọng của Hàn Mặc Tử lại mang đến giá trị nhân văn cao cả. Nhà thơ níu kéo cuộc sống bằng tình yêu, dù rằng đó là một tình yêu vô vọng. Chúng ta không rơi vào hoàn cảnh của Hàn Mặc Tử, nên cần sống và yêu đúng cách.
Phân tích bài Đây thôn Vĩ Dạ mẫu 9
Ít ai say đắm ánh trăng như Hàn Mạc Tử. Thế giới trăng trong thơ ông thật đặc sắc:
Trăng nằm sóng soài trên cành liễu
Đợi gió đông về để lả lơi…”
(Bẽn lẽn)
“Bỗng đêm nay trước cửa bóng trăng quỳ
Sấp mặt xuống uốn mình theo dáng liễu”
(Hãy nhập hồn em)
“Bóng nguyệt leo song sờ sẫm gối
Gió thu lọt cửa cọ mài chăn”.
(Đêm không ngủ)
Thi sĩ đề cập đến thuyền trăng, sông trăng… Tạo nên thế giới trăng huyền ảo. Thơ Hàn Mạc Tử ngập tràn ánh trăng, thể hiện tâm hồn “say trăng,” yêu cuộc sống thực mơ. Ông là một trong những thi sĩ vĩ đại của phong trào Thơ mới (1932-1941). Sau 28 năm ngắn ngủi (1912-1940), ông đã để lại hàng trăm bài thơ và vài kịch thơ đặc sắc. Thơ ông rướm máu, nước mắt, với nhiều hình ảnh kinh dị. Chưa ai nói hay về mùa xuân và thiếu nữ như ông.
“Đây thôn Vĩ Dạ” trong “Tập thơ Điên” xuất bản năm 1940, mang âm hưởng Huế với cảnh sắc thiên nhiên và con người duyên dáng. Hàn Mạc Tử viết về tình yêu đơn phương lung linh, thể hiện nỗi bâng khuâng và khát khao hạnh phúc với cảnh và người nơi Vĩ Dạ.
Câu đầu khổ thơ thứ nhất “dịu ngọt,” vừa chào mừng vừa trách móc người thương vì nhớ mong. Giọng thơ êm ái, tình tứ: “Sao anh không về chơi thôn Vĩ?” Khung cảnh cũ với người xưa gợi nhớ bao kỷ niệm, hòa quyện với vẻ đẹp của Huế mộng mơ:
“Nhìn nắng hàng cau nắng mới. lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền?”
Cảnh bình minh nơi thôn Vĩ thật đẹp. Thi nhân say mê ngắm hàng cau cao vút dưới ánh nắng “mới lên”. Hàng cau như chào đón mọi người đến với thôn quê.
Màu xanh nơi đây thật cuốn hút, khiến nhà thơ phải thốt lên “Vườn ai mướt quá xanh như ngọc”. Sương sớm tạo sắc xanh tươi sáng, biểu thị cho thiên nhiên tràn đầy sức sống. Màu xanh ngọc ấy gợi lại hình ảnh thơ Xuân Diệu. Hai chữ “vườn ai” mang lại cảm giác bâng khuâng. Câu thơ mô tả thiếu nữ bên khóm trúc: “Lá trúc che ngang mặt chữ điền”, tạo nên vẻ đẹp quyến rũ, dịu dàng của cô gái Huế. Khóm trúc như che chở cho tình yêu đang nảy nở:
“Thầm thì với ai ngồi dưới trúc
Nghe ra ý vị và thơ ngây”
(Mùa xuân chín)
Câu 3, 4 trong khổ thơ đầu miêu tả cảnh vật và con người tại Vĩ Dạ với màu sắc nhẹ nhàng, mơ hồ. Hình ảnh so sánh và ẩn dụ (xanh như ngọc… mặt chữ điền) thể hiện rõ nét vẻ đẹp giản dị nhưng quyến rũ của nơi đây.
Vĩ Dạ nằm bên bờ Hương Giang, ngoại ô Huế, nổi bật với cảnh quan thơ mộng, vườn cây tươi tốt quanh năm. Những ngôi nhà xinh xắn ẩn mình sau hàng cau, trúc, réo rắt tiếng đàn truyền thống. Hàn Mạc Tử đã dành tình cảm sâu đậm cho quê hương này, dù xa cách lâu ngày, hình ảnh Vĩ Dạ vẫn sống mãi trong lòng thi nhân, thể hiện khát khao trở về.
Khổ thơ thứ hai mô tả không gian trời, sông, gió. Sự đối lập tạo nên bức tranh hài hòa và sống động. Dòng Hương Giang nhẹ nhàng trôi qua, gợi nỗi buồn man mác. Hoa bắp nhẹ lay trong gió, tạo nên nhịp điệu thơ mộng của miền sông Hương. Các hình ảnh cùng điệp ngữ gợi lên nhiều kỷ niệm và tâm trạng của nhà thơ.
“Gió theo lối gió, mây đường mây
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay”.
Hai câu tiếp theo, nhà thơ đặt câu hỏi về hình ảnh con đò bên bến sông trăng. Sông Hương quê em biến thành “sông trăng”. Hàn Mạc Tử, qua tình yêu Vĩ Dạ, đã sáng tác vần thơ đẹp về dòng sông và những con đò dưới ánh trăng. Nguyễn Công Trứ cũng từng nói “Gió trăng chứa một thuyền đầy”. Hàn Mạc Tử góp phần vào thơ Việt Nam với vần thơ trăng độc đáo:
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?
Tâm hồn nhà thơ rung động trước vẻ đẹp sông trăng và thuyền. Thuyền ấy vừa quen thuộc, vừa lạ lẫm. Chất thơ mộng trong “Đây thôn Vĩ Dạ” toát lên từ thi liệu như vậy. Câu thơ thể hiện tình yêu nhẹ nhàng, dịu dàng với nỗi buồn cô đơn của khách đa tình.
Khổ thơ thứ ba nói về cô gái Huế cùng tâm tư thi nhân. Nguyễn Bính từng mô tả nét đẹp thiếu nữ sông Hương. Vĩ Dạ thường nhiều sương khói, làm mờ áo trắng em, khiến anh mãi không nhận ra hình dáng. Cô gái Huế hiện lên kín đáo, duyên dáng nhưng xa xôi, thực mà mơ, chập chờn trong ký ức. Có phải nhà thơ đang nhắc tới mối tình đơn phương với thiếu nữ Huế như Hàn Mạc Tử?
“Mơ khách đường xa, khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà?”
Điệp khúc “Mơ khách đường xa…” mang âm điệu buồn bã, thể hiện sự cô đơn và nỗi niềm chia ly. Người đọc cảm nhận nỗi lòng của nhà thơ tài hoa nhưng bạc mệnh với tình yêu đơn phương trong không gian vô tận.
Chữ “ai” xuất hiện 4 lần, vừa mơ hồ vừa ám ảnh, tạo cảm giác hụt hẫng trước tình vọng mộng. Những kỷ niệm về con người xa xôi khiến hi vọng trở nên nhạt nhòa giữa sương khói.
Hàn Mặc Tử đã gửi gắm một tác phẩm thơ tình đẹp đẽ, hòa quyện cảnh sắc và cảm xúc trong ba khổ thơ thất ngôn hoàn mỹ. “Đây thôn Vĩ Dạ” là tuyệt tác, đưa ta về miền ký ức xa vắng, thương nhớ một tâm hồn đa tình nhưng mệnh bạc. Di sản tâm tưởng trong bài thơ ấy mãi lưu lại trong trái tim ta.
“Xin chào Huế một lần anh đến
Để ngàn lần anh nhớ trong mơ
Em rất thực mà nắng thì mờ ảo
Xin đừng lầm em với cố đô”.
Phân tích Đây thôn Vĩ Dạ mẫu 10
“Đây thôn Vĩ Dạ” là bài thơ về nỗi nhớ. Hàn Mạc Tử làm việc ở Quy Nhơn và yêu Hoàng Thị Kim Cúc, con gái ông chủ sở. Tình cảm của ông được thể hiện trong tập Gái quê. Khi Hoàng Cúc về Huế, Hàn Mạc Tử nghĩ nàng đã lấy chồng.
Ngày mai tôi bỏ làm thi sĩ
Em lấy chồng rồi, hết ước mơ
Tôi sẽ đi tìm mỏm đá trắng,
Ngồi lên đó thả cái hồn thơ.
Hàn Mặc Tử bị bệnh hủi năm 1936. Năm 1939, ông nhận bưu ảnh từ Kim Cúc, chụp cảnh Huế với sông nước và hàng cau, kèm lời động viên. Bức ảnh đánh thức cảm xúc, dẫn đến bài thơ xuất sắc.
Khổ đầu có câu hỏi tu từ nhẹ nhàng, vừa trách móc vừa mời gọi khám phá vẻ đẹp “thôn Vĩ”. Nhà thơ miêu tả hàng cau thanh lịch, tượng trưng cho sự thẳng thắn. Hình ảnh “Nắng hàng cau, nắng mới lên” gợi ánh sáng ban mai, mang lại sức sống mãnh liệt.
Cảnh vật thu hút sự chú ý, lời thơ biểu hiện niềm thích thú với khung cảnh “Vườn ai mướt quá xanh như ngọc”. Vườn đầy sức sống, được chăm sóc khéo léo, rạng rỡ dưới ánh nắng, so sánh tinh tế như một tác phẩm hội họa.
Bằng nét vẽ tài ba, Hàn Mặc Tử phác họa vẻ đẹp Yên Dạ bình dị nhưng độc đáo. Sự xuất hiện của con người làm khung cảnh thêm phần sống động: “Lá trúc che ngang mặt chữ điền” tạo nên vẻ đẹp kín đáo, quý phái, hài hòa giữa cảnh và người.
Tóm lại, Hàn Mặc Tử khắc họa vẻ đẹp quê Vĩ Dạ với sự hòa quyện của cảnh và người, khơi dậy niềm nhớ về quê hương trong lòng độc giả.
Khổ thơ thứ hai mở ra vẻ đẹp dịu dàng của dòng sông Hương và sự trầm tư của Huế nói chung, gợi nhịp sống rất riêng nơi đây qua hình ảnh sông nước, gió mây và chiếc thuyền lặng lẽ dưới ánh trăng.
“Gió theo lối gió, mây đường mây
Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay”
Hai câu thơ thể hiện sự chia ly buồn bã. Có thể là một tình yêu đơn phương, chưa từng gặp gỡ đã phải chia xa, khiến cảnh vật lẫn lòng người đều sầu não. Gió, mây, dòng nước và hoa bắp đều mang nỗi u uẩn. Nhịp điệu của cảnh vật êm đềm, chậm rãi, rất đặc trưng của Huế, tạo nên cảm xúc sâu lắng.
Nếu viết về Huế, không thể thiếu ánh trăng. Trăng trong lời Hàn Mạc Tử vừa bí ẩn, vừa gần gũi, mang đến không gian huyền ảo như giấc mơ:
“Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay”
Trong mộng, sông trở thành sông trăng, thuyền chở trăng. Hàn Mặc Tử có con mắt mơ mộng. Thực tại hóa chiêm bao, chiêm bao dẫn đến cõi huyền diệu. Thơ của Tử thật thanh tao, ngọt ngào (Bích Khê).
Trăng tượng trưng cho vẻ đẹp và hạnh phúc. Hình ảnh trong thơ của Tử khơi dậy niềm tin, khát vọng về cái đẹp thánh thiện. Lời thơ như câu hỏi thất vọng thể hiện nỗi lo âu, mong mỏi muộn màng qua chữ “kịp”.
Khổ thơ thứ ba thể hiện vẻ đẹp huyền ảo của Huế cùng tình người sâu sắc nhưng xa vắng của tác giả.
“Mơ khách đường xa, khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra”
Điệp ngữ “khách đường xa” thể hiện nỗi nhớ và khoảng cách trong mối tình đơn phương. “Mơ khách đường xa” là hình ảnh gần gũi nhưng cũng xa vời, gợi về một cô gái nào đó phảng phất trong mộng mị. “Áo em trắng quá nhìn không ra” mang ý nghĩa sâu sắc, màu trắng không chỉ là trang phục mà còn tượng trưng cho sự thanh khiết. Hình ảnh này càng thêm mờ ảo giữa sương khói và cảm xúc của mối tình chưa rõ ràng. Tình cảm đó có bền vững không? “Ai biết tình ai có đậm đà?”
Dù đau thương, nhà thơ vẫn tìm thấy phút giây bình yên khi nhớ về quê hương và mơ về tình yêu – như một “viên ngọc thơ tuyệt vời”. Bài thơ không chỉ xuất phát từ nguồn cảm hứng cụ thể mà còn khái quát hóa cuộc sống rộng lớn hơn.
“Đây thôn Vĩ Dạ” của Hàn Mặc Tử không chỉ nói về tình yêu với người con gái xứ Huế, mà còn là tâm sự sâu nặng của thi sĩ về cuộc đời và tình yêu khắc khoải.
